همهی ما می دانیم که خانواده در زندگی ما انسان ها نقشی اساسی را بازی می کند . شالوده و پایه ی اصلی رفتارهای ما در خانواده شکل می گیرد . اگر بنیه در این دوره قوی و پربار باشد ، بی تردید در مدرسه و هنگام آموزش فرزندان مشکلات کمتری خواهند داشت و اگر در خانواده فرزند کمتر با آموزش، اعم از فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی روبرو شده باشد ، در مدرسه یا از دانش آموزان دیگر عقب تر خواهد بود و یا در یادگیری از خود ضعف نشان خواهد داد .در مورد آموزش خواندن هم این مورد مصداق دارد .اگر کودک در خانه همواره مطالعه ی پدر و مادر را ببیند ،حتما در صدد تقلید از آنها برخواهد آمد و اگر هر شب قبل از خواب قصه ای برای او گفته شود ،با گسترش دامنه ی لغات او در خواندن به او کمک بزرگی کرده ایم .چرا که هر چه قدر کودک کلمه ای را از قبل شنیده و با معنی و یا تلفظ آن آشنا باشد خواندن آن را به راحتی فرا می گیرد . این مقدمه ی طولانی را گفتم تا بدانید آموزش خواندن قبل از مدرسه توسط پدر و مادر،البته به طور غیر مستقیم شروع می شود .زیرا اگر کودک قبل از مدرسه تحت آموزش مستقیم خواندن قرار گیرد ممکن است به روحیه ی کنجکاو و طبع تشنه ی او برای یادگیری او لطمه وارد شود.اگر کودکی در خانواده نتوانسته فعالیتی داشته باشد ،دوره ی آمادگی بهترین دوره ای است که به او در این زمینه کمک می کند.نگاره هایی که قبل از آموزش نوشتن در اول کتاب در نظر گرفته شده ، هم به همین منظور است .
آموزش خواندن فارسی در قبل به طور جز به کل بود یعنی اول ، صدا یا آوا آموزش داده می شد بعد با تعداد صداهایی که یاد داده می شد کلمه های جدید ساخته و خوانده می شد .اما در روش جدید که بسیار روش خوبی است از کل به جز آموزش داده می شود ابتدا شکل کلی کلمات در جلوی دید دانش آموزان قرار می گیرد و با تکرار و تمرین نحوه ی درست تلفظ آن اموزش داده می شود و سپس آواهای مورد نظر توسط دانش آموزان در کلمه کشف شده و به او نوشتن آن آموزش داده می شود .این روش با به فعالیت وا داشتن دانش آموز باعث می شود تا او خود به کشف صداها بپردازد و یادگیری در او تعمیق شود .روش خواندن بر نوشتن مقدم است و این مهم ترین چیزی است که ما از کودک می خواهیم . به علاوه قوه ی ابتکار معلم در این روش بسیار بالا است و می تواند کلماتی بیش از کتاب در اختیار شاگرد قرار دهد. یک نمونه از یک روش تدریس خواندن را در ذیل توضیح می دهم .
نگاره ی یک : در خانه
فعالیت معلم : عکس هایی از اعضای خانواده و وسایل مربوط به خانه و یا خانواده را ( کلمات کلیدی ) تهیه کرده وهر قطعه عکس را به سه قسمت مختلف ( به دلخواه ) می بُرد .
- در پشت هر قطعه عکس مربوط به یک شکل واحد ، یک نماد قرار می دهد . مثلا شکل امین را که به سه قسمت تقسیم کرده در پشت این سه قطعه پازل، یک ستاره می کشد و در شکل بعدی مثل مادر در پشت تکه های آن نماد قلب را قرار می دهد.
- این پازل ها را بین دانش آموزان تقسیم می کند .
- از دانش آموزان می خواهد که با توجه به نماد پشت پازل ها هم گروهی خود را پیدا کنند. ( به این ترتیب گروه های سه نفره خواهیم داشت )
- دانش آموزان را راهنمایی می کند تا با گروه خود در یک جا بنشینند ، تا بتوانند با هم مشورت کنند .
- از دانش آموزان می خواهد بتوانند پازل را مرتب کنند و به شکل مورد نظر برسند .
- از سرگروه ها بخواهد در مورد شکل پیدا شده بعد از مشورت با هم گروهی های خود بیشتر توضیح داده ( برای شاگردان ) و نام آن را بگوید .
- دانش آموزان را راهنمایی کند تا به نگاره با دقت نگاه کنند و در مورد تصاویر آن با یکدیگر گفتگو کنند .
- در مورد تصاویر ونام آن ها از بچه ها بپرسد .
- تلفظ صحیح هر کلمه را برای دانش آموزان بیان کند .
- به هنگام نشان دادن تصاویر کلیدی ( مادر – پدر – امین – آزاده - کفش - کیف ) همزمان به اسم تصویر و تصویر اشاره کند . ( در این جا نباید این طور تصور شود چون دانش آموز ، صداها را نیاموخته پس احتیاجی به اشاره به کلمه نیست .بلکه آن قدر باید این کار را تکرار کرد تا شاگردبه طور ناخود آگاه با استفاده از تکرار و تمرین، کلمه ی مورد نظر را شناخته و آن را بخواند. معمولا بیشتر بچه ها کلمه ی بابا را زودتر شناخته و با دیدن این کلمه آن را می خوانند .)
بیان کلماتی که هم پایان و هم آغاز هستند از نگاره ی سه و چهار آغاز می شود.
فعالیت دانش آموز :
o پازل را از معلم تحویل گرفته و به نماد پشت آن توجه می کند .
o با توجه به نماد پازل خود به دنبال هم گروهی خود می گردد.
o با دوستان هم گروهی خود در یک قسمت نشسته و با مشورت یکدیگر یک نفر را به عنوان سر گروه انتخاب می کند .( این کار در درس های بعدی باز هم تکرار می شود و دانش آموزان به طور اتفاقی در هر دوره یک گروه جدید تشکیل می دهند و این کار باعث می شود تا شاگردان کم رو و خجالتی هم وارد فعالیت شوند و با مشورت و صحبت در گروه اعتماد به نفس آن ها تقویت می شود .)
o با کمک دوستان خود عکس مورد نظر را پیدا کرده و تکه های آن رابه هم می چسباند .
o در مورد عکس با دوستانش در گروه گفتگو می کند.
o عکس را پای تابلو می چسباند.
o خود یا سرگروهش در مورد عکس مورد نظر و اسم آن برای گروه های دیگر توضیح می دهد. ( مشورت در گروه باعث می شود اطلاعات شاگرد بیشتر شده و تلفظ صحیح کلمه را بهتر یاد بگیرد .)
o کتاب بخوانیم را باز کرده و در مورد تصویر نگاره با هم گروهی هایش گفتگو می کند .
o اسم چیز هایی را که در شکل می بیند را بیان می کند .
o به سؤالات معلم پاسخ می دهد. http://mina1379.blogfa.com/
o با توجه به شکل هر تصویر اسم آن ها را گفته و به شکل نوشتاری آن هم توجه می کند .
o در مورد کاری که اعضای هر خانواده انجام می دهند ، توضیح می دهد.
این ها مقدمه ای برای بهتر خواندن و آموزش آن است . هر معلم برای خودش ابتکاری برای تدریس دارد یا به عبارتی به اندازه ی معلمان دنیا روش تدریس وجود دارد . برای آموزش نوشتن از بخش بعد درس فارسی یعنی نشانه ها شروع می کنیم .به یاد داشته باشید معلم فقط باید بچه ها را راهنمایی کند و از دادن پاسخ مستقیم بپرهیزد .سؤال با روش ها گوناگون از بچه ها بپرسد تا خودشان به جواب برسند. به هنگام فعالیت گروه ها به کار ان ها نظارت کند
بیشتر به وبلاگ سر بزن
من امسال به عنوان معلم اول ابتدایی مشغول به کار شده ام از این که مرا یاری کردید متشکرم.
روش تدریس شما جالب توجه بود اما با شلوغی کلاس چه می کنید.
وبلاگ بسیار خوبی است محشره....